Niedziela Palmowa

Data	20.03.2016

Niedziela Palmowa, zwana też w niektórych regionach kraju Kwietną, Różdżkową, Wierzbną, rozpoczyna Wielki Tydzień.

W liturgii kościoła katolickiego jest ona pamiątką wjazdu Chrystusa do Jerozolimy – dokąd przybył wraz z uczniami na wiosenne Święto Paschy. Do dziś w tym dniu powszechnie święci się palmy, na pamiątkę gałęzi palmowych, które witający lud rzucał przed Jezusem wjeżdżającym na ośle do miasta. Święcenie palm to najważniejsza uroczystość Niedzieli Palmowej. Zwyczaj ten został wprowadzony do liturgii kościoła katolickiego w XI w. Polskie palmy to wiązanki gałęzi wierzby z pąkami, zwanymi baziami, kotkami, baźkami, bagniątkami, kocankami.

Wierzba w tradycji ludowej od dawna pojmowana była jako nosicielka życia, odradzającego się kosmosu, życia na wiosnę. Ponieważ drzewo to rośnie w każdych niemal warunkach, najwcześniej okrywa się zielenią i nawet miotła z wierzbowych witek wypuszcza na wiosnę pączki i listki, to kwitnące wierzbowe gałęzie doskonale nadają się do wiosennych celebracji życia. Przystraja się je – w zależności od regionu – barwinkiem, trzciną, bukszpanem, gałązkami borówki, mirtem, tatarakiem, barwnymi trawami, suszonymi lub bibułowymi kwiatami, wstążkami.  Poświęcenie palmy potęgowało, przypisywane jej od dawna dobroczynne własności, nabywała przez to wielkiej mocy. W Polsce środkowej i wschodniej, zaraz po wyjściu z kościoła, młodzież uderzała się palmami. Pierwotnie bowiem wierzono, że uderzenie kogoś przekazuje żywotność i witalność zielonej gałązki, zabezpiecza od choroby, zapewnia zdrowie, bogactwo, itp. U Lasowiaków po powrocie z kościoła kropi się całą zagrodę palmą zamoczoną w święconej wodzie-wszystkie budynki na zewnątrz i w środku, każdy kąt, krowy, a nawet wodę w studni.  Poświeconą palmę przechowywano najczęściej za świętymi obrazami, czy w świętym kącie, ale również w wazonie na parapecie, w szafie, w kredensie, w komorze, czy na strychu.  Palmie wielkanocnej przypisywane były liczne niezwykłe właściwości. Miała, np. znaczenie lecznicze – po powrocie z kościoła z poświęconą palmą lud wiejski połykał baźki, żeby uchronić się przed bólem gardła na cały przyszły rok (stosowano je również wtedy, gdy gardło już bolało). Łykano też w obawie, że kto w niedzielę kwietną bagniątka palmowego nie połknie, to już zbawienia nie otrzymał. Rośliny z poświęconej palmy wykruszano też do leczniczych naparów, aby zwiększyć ich skuteczność.